Blad-turc
Zea mays
Poaceae Graminaceae
Àutri noum : Turc, Cavalé, Barbou, Gros-blad, Blad-de-barbarié.
Nom en français : Maïs.
Descripcioun :Lou blad-turc, apela simplamen turc dins la Vesubiò e l'Esteroun, es uno planto proun couneigudo qu'èi forço cultivado. La poudès peréu trouva dins lis escoumbre (coume eici). Se saup pas toujour que fai dos meno de flour, mascle en aut, e femelo sus lou coustat.
Usanço :Es uno planto qu'èi vengudo d'Americo au siècle XVIen. Dins li valado dis Aup Marino proche d'Itàli, la farino douno la celèbro polenta. Se dis "gratar li turcs" pèr leva li gran de la raflo. La farino pòu servi d'emplastre pèr sougna la brouchito. Li barbo fan pissa. Li fueio (bratèio) seco de l'espigo servien pèr garni li matalas. S'atrobo pas dins la naturo, mai èi proche de Euchlaena mexicana o teosento.
Port : Grando erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Zea
Famiho : Poaceae
Famiho classico : Graminaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto cultivado
Liò : Champ
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Zea mays L., 1753
Erbo-de-sant-Cristòu
Actaea spicata
Ranunculaceae
Noms en français : Actée en épi, Christophorienne.
Descripcioun :L'erbo-de-sant-Cristòu es uno planto pulèu grando que trachis dins li bos fre e umide de mountagno. Fai de gràndi fueio coumpausado de fueioun descoupa. L'enflourejado en grapo caup de pichòti flour que se vèi subretout lis estamino. Douno, tre l'estiéu, de grapo de fru negre e redoun. La planto èi proutejido sus listo roujo, categourìo LC, es à dire soucit minour.
Usanço :Es uno planto empouisounanto, subretout li fru que caupon de proutouanemounino, d'eterouside e uno essènci. La planto pòu èstre mourtalo (aperaqui 10 fru) emé arrèst cardia. La racino èi vióulament purgativo. A passa tèms a servi pèr tua li pesou, aro s'utiliso soulamen en oumeoupatìo.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 80 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Actaea
Famiho : Ranunculaceae
Ordre : Ranunculales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 2
Ø (o loungour) enflourejado : 6 à 8 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 400 à 2300 m
Aparado : Noun
Remarco :
Abriéu à jun
Liò : Bos fres
- Gaudre
- Palun de mountagno
Estànci : Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Actaea spicata L., 1753