Tanarido
Tanacetum vulgare
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Erbo-di-vermo, Erbo-de-sant-Marc, Erbo-amaro, Erbo-roumivo, Roumanin-de-plan.
Nom en français : Tanaisie.
Descripcioun :La tanarido (o tanasido) es uno grando planto redoulento, de sabour proun amaro (erbo-amaro), que trachis en group dins li relarg proche d'oustau. Se recounèis à si grà ndi flour coumpausado jauno e si fueio dentado en resso.
Usanço :Ero cultivado à passa tèms, e à l'ouro d'aro èi pulèu raro. Li noumbrous noum mostron l'impourtà nci que poudié avé dins la farmacìo de l'oustau. Ei couneigudo, pèr eisèmple, pèr lucha contro li vermo (tisano). Se n'en fasié peréu de liquour. Ei bono pèr lucha contro la mouissalo e li nieroun au jardin (caup de tuiono proun empouisounanto).
Port : Grando erbo
Taio : 40 Ã 120 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Tanacetum
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Tribu : Anthemideae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 1 Ã 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 Ã 2200 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Ermas
- Culturo
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Tanacetum vulgare L., 1753
Ourmèu
Ulmus minor
Ulmaceae
Àutri noum : Ourme, Óume.
Noms en français : Ormeau, Orme champêtre.
Descripcioun :L'ourmèu, vo l'ourme en mountagno mounte èi pu grand, se recounèis à si fueio pas simetrico à la baso e à si fru.
Usanço :"Se fahié la ramo à l'autouno [...] avans que la fueio toumbe, quand èro enca vèrdo quoi [...] se coupaves tròu tard, toumbavon tout [...] au mes d'óutobre. Fahian de fais abouminable [...] après lei dounavian ei cabro coumo'cò, ou bèn li òu espoursaves [...] ei lapin atou, quand aviés pas tròu de fen, e bè dounaves un pòu de ramo [...] e fahié de bouon la. [...] Pèr aquelo ramo, ce que fahien tèms passa, pèr garda quaucarèn ! N'en nourrissien lei bèsti tout l'ivèr [...] L'ourme es bouon, oui pasqué tèn bèn la fueio. Castelano (04) (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). En Alouos se fasié d'"òri d'ourme" emé li galo pèr brula dins "lou calen o lou lanternoun".
Port : Aubre
Taio : 1 Ã 20 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Ulmus
Famiho : Ulmaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 1 Ã 2 mm
Flourido :
Ivèr
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 Ã 1700 m
Aparado : Noun
Febrié à mars
Liò : Ribiero
- Baragno
- Ermas
- Bartas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éuroupenco-Caucasiano
Ref. sc. : Ulmus minor Mill., 1768