Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Satureja montana & Allium ursinum

fotò
fotò
Pebre-d'ase

Satureja montana

Lamiaceae Labiaceae

Àutri noum : Pebre-d'ai, Isop.

Noms en français : Sarriette des montagnes, Sarriette vivace.

Descripcioun :
Lou pebre-d'ai es uno planto redoulènto bèn couneigudo de nòsti mountagno. Trachis souvènt en gròssi mato denso de flour blanco à roso. Flouris pulèu à la fin de l'estiéu.

Usanço :
Es proun couneigu "pèr n'en perfuma lei toumo" (O. Madon, op.cit. p.153) o lou boudin. Se fai uno meno de soupo, la "soupo dóu pastre" pèr li proublèmo de digestioun o d'estoumac : "Fasès bouli coume uno infusioun voste pebre-d'ase dins la casseirolo, pièi quant a bouli, arrestas lou fiò, levas voste pebre-d'ase, ié metès la pasta, pièi la pasta pren aquéu perfum" ib. Ei couneigu tambèn pèr èstre acalourant.

Port : Pichoto planto lignouso
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Satureja
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae

Ordre : Lamiales

Coulour de la flour : Blanco
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre

Liò : Tepiero seco - Relarg à jóuinis aubret - Ribo d'aigo - Roucas
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Pancaro entresigna
Ref. sc. : Satureja montana L., 1753

fotò
fotò
Aiet-bastard

Allium ursinum

Amaryllidaceae Alliaceae

Noms en français : Ail des ours, Ail des bois.

Descripcioun :
L'aiet-bastard trachis dins li faio e li blachiero umido. S'apren à-n-acò que se vèi quàsi pas en Prouvènço, en deforo di relarg mountagnous. Se recounèis à si làrgi fueio pourtado pèr un pecou, e à si flour blanco coume lou la e un pau grando (fin qu'à 1,5 cm).

Usanço :
"- Se vesias, nous disié lou Jóuse, soun pas marrit aquélis aiet. Tenès, tastas.
- Verai ! soun bon. Hòu ! pourrias faire l'aiòli
". ("En Mountagno", op.cit p. 72)
Èi l'aiet fèr lou mai manja en Éuropo e acò desempièi lou neoulitique. Poudès acampa li fueio, li flour, li boutoun, li jóuini fru e li veno. S'adoubon de proun de biais, en ensalado, cue... A peréu li mémi prouprieta que l'aiet cultiva (vèire çai-souto), èi peréu riche en vitamine C e fai meigri.

Port : Erbo
Taio : 15 à 40 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Allium
Famiho : Amaryllidaceae
Famiho classico : Alliaceae

Ordre : Asparagales

Coulour de la flour : Blanco
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms

Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Abriéu à mai

Liò : Faio - Blachiero - Ribiero
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Allium ursinum L., 1753

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
ges
ges
RR
ges
ges
ges
RR
C

Satureja montana & Allium ursinum

R
RR
CC
CC
CC
CC
CC
CC

Coumpara Pebre-d'ase emé uno autro planto

fotò

Coumpara Aiet-bastard emé uno autro planto

fotò