Ranouncle(-di-fueio-d'Ã pi)
Ranunculus sceleratus
Ranunculaceae
Àutri noum : Renouncle, Jaunoun.
Nom en français : Renoncule scélérate.
Descripcioun :Planto annalo que pau faire mai de 50 cm d'aut, de canau e di relarg umide. Si cambo soun bèn drecho e si fueio lusènto ; douno de pichòti flour jauno emé de gros carpello que fan uno gibo sus le dessubre. Li fueio soun de dos meno diferènto ; aquésti d'en bas soun un pau roundo e dounon d'èr à -n-aquéli de l'à pi, au contro de li d'en aut que soun coumpausado de tres partido lineà ri.
Usanço :Aquéu ranouncle, coume proun, es uno planto empouisounanto. Brulo la pèu e avisas-vous de lou pas manja qu'èi forço marrit pèr lou vèntre e li ren. Parèis que de lou manja fai veni un sourrire embefia.
Port : Erbo
Taio : 10 Ã 100 cm
Fueio : basalo
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Ranunculus
Famiho : Ranunculaceae
Ordre : Ranunculales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,6 Ã 0,8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 Ã 600 m
Aparado : Noun
Remarco : Mèfi !
Abriéu à setèmbre
Liò : Palun
- Ribiero
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Ranunculus sceleratus L., 1753
Niello
Agrostemma githago
Caryophyllaceae
Àutri noum : Courouno-di-blad, Pebreto, Barbudo, Nialo, Aniello.
Noms en français : Nielle, Nielle des blés.
Descripcioun :Erbo pulèu grando que trachis dins li blad e que fai de poulìdi flour roso.
Usanço :Li grano de niello soun empouisounanto, ço que dounavo, à passa tèms (avans la criblo di gran), de farino qu'èron pas manjadisso (farino nielado). Pèr acò la nielo èro levado di champ avans o dóu tèms di meissoun : "Iéu me rapelle que me mandavo moun pèro, ère pichouno ! -Vai ciéucla un pau aquéu caire de blad -De que fau leva ? - De nielo", me disié ! O peréu : "Meissounavian l'espéuto à la fauciho, e levavian aquéli planto que i'avié dedins... La nielo fasié de grano negro" (G. Gabinel e J. Chapus in O. Madon, op. cit., p. 127).
Port : Grando erbo
Taio : 0,3 Ã 1 m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Agrostemma
Famiho : Caryophyllaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Champ de cerealo
Liò : Champ
- Meissoun
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Agrostemma githago L., 1753