Rougeto(di-gràndi-flour)
Oenothera glazioviana
Onagraceae
Autre noum : Erbo-dis-ase.
Nom en français : Onagre à grandes fleurs.
Descripcioun :La rougeto-di-gràndi-flour trachis majamen dins lou limas en ribo d'aigo ounte flouris au printèms, es à dire mai d'ouro que si cousino (coume Oenothera biennis que flouris en estiéu). Se recounèis eisadamen à si petalo mai grando (45 mm), à si boutoun mai prim, sa coulour mai roujo e subretout à soun estigmate en crous, pu long que lis estamino (fotò).
Usanço : Soun óurigino s'atrouvarié dins un mestissage (ibridacioun) dins un jardin en Éuropo e se sarié espandido dins lou mounde. A li mémi prouprieta que la rougeto, Oenothera biennis.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Renadivo mounoucarpico
Gènre : Oenothera
Famiho : Onagraceae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Ribiero
- Sablo
- Champ
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Nord
Ref. sc. : Oenothera glazioviana Micheli, 1875
Jaisso(-negrejanto)
Lathyrus niger
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Gesse noicissante.
Descripcioun :Aquesto jaisso, coumuno dins lis uba, trachis dins li blachiero e faio de nòsti colo e en basso mountagno. La planto èi bèn drecho emé uno cambo carrado mai pas alado. Li flour soun vióuleto, pièi viron à bluio pèr veni negro coume li dusso un cop maturo.
Usanço :Li racino soun couneigudo pèr sarra li car e faire pissa. S'aprèn qu'es esta trouba d'arbutosido (o arbutino) qu'es un anti-baterian urinàri. L'arbutosido esclargi peréu la pèu (en empachant l'acioun de la tirousinaso).
Port : Grando erbo
Taio : 15 à 90 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lathyrus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : irregulièro
Ø (o loungour) flour : 10 à 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Blachiero
- Faio
- Pinedo
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Eurasiatico
Ref. sc. : Lathyrus niger (L.) Bernh., 1800