Nato
Nepeta nepetella
Lamiaceae Labiaceae
Noms en français : Petit népéta, Népéta à feuilles lancéolées.
Descripcioun :La nato es uno planto pulèu coumuno dins li bàssi mountagno, que trachis souvènt sus li camin, lis esboudèu e li relarg ounte passo lou fedan. Douno un pau d'èr à-n-uno sàuvi emé si fueio gaufrado e sa bono oudour. Li petalo soun blanco picoutado de roso.
Usanço :Li fueio soun manjadisso coume sabourun e se pòu n'en faire de tisano. En Tinìo sèrt pèr "abelhar en brusc" (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 60). Tambèn "la nato fai de bouon fen. La racino de nato emé de malvo e d'ounglo-chavalino, es bon pèr garir lous founcles" Ibid.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nepeta
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 17 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Basso mountagno
- Mountagno mejano
- Colo
- Tepiero seco
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurimediterranenco
Ref. sc. : Nepeta nepetella L., 1759
Aussent
Artemisia absinthium
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Absinto, Eissens, Issèns, Uissènt, Assènci.
Noms en français : Absinthe, Aluine.
Descripcioun :L'absinto vo aussent se recounèis à la coulour e la formo de si fueio cuberto de péu blanc. Peréu sènt tras que bon. Flouris un pau tard, au mitan dóu mes de Juliet.
Usanço :Se saup proun que l'absinto sèr pèr adouba la liquour dóu meme noum (absint o versalo), "l'absinto que rèn fòu". Se boutavo dins lou cèndre caud pèr purifica l'èr di jasso ("aussent", M. Volpes-Bahuaud, op.cit. p. 146). Es uno planto di proun vertuouso, lucho contro li verme e proun encaro : "L'escudet es un emplastre de fueios frescos d'assèncis freta sus lou vèntre pèr lous verps das pichouns" (J.-L. Domenge, op.cit. p. 57). Se pòu béure en infusioun (di proun amaro) o emé de vin.
Port : Grando erbo
Taio : 0,4 à 1,5 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Artemisia
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 3 à 4 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2200 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Camin
- Escoumbre e proche dis oustau
- Carriero
- Ermas
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Artemisia absinthium L., 1753