Laujo(-dis-Aup)
Lactuca alpina
Asteraceae Compositae
Nom en français : Laitue vivace.
Descripcioun :Aquesto lachugo, pas trop coumuno, trachis en ribo de gaudre e dins li prado à rousèu (megafourbié) de mountagno. Se recounèis à sa grando taio e à si fueio verdalo, descoupado e sènso péu que fan pensa à li de Lactuca muralis. Si flour coumpausado soun d'un blu clar. Laujo o alaujo soun li noum douna à la laurigo, Lactuca perennis en Tiniò.
Usanço :Dèu èstre manjadisso coume tóuti li lachugo fèro, pamens la vau miés pas acampa qu'èi pas di mai coumuno.
Port : Grando erbo
Taio : 0,6 Ã 2 m
Fueio : basalo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lactuca
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : 2 Ã 4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 1400 Ã 2400 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Prado à rousèu
- Ribo de gaudre
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Lactuca alpina (L.) A.Gray, 1884
Amelié
Prunus dulcis
Rosaceae
Àutri noum : Amendié, Ameié.
Nom en français : Amandier.
Descripcioun :Aubre bèn couneigu e eisa de recounèisse que siegue en flour, emé si fueio o sis amelo (amendo). Se saup pas toujour que l'amelié (l'amendié) nous vèn di relarg d'Iran e d'Afganistan via la Grèço. Li vièis aubre rèston longtèms en plaço e fan de pichot.
Usanço :Au nostre, lis amelo servon à adouba d'ùni sucrarié coume lou nougat, mai soun peréu requisto dins li plat sala. Sabès que lis amelo amaro soun empouisounanto e mourtelo que caupon d'acide cianidrico. L'òli d'amelo èi vertuouso pèr sarra li plago e contro l'inflamacioun. La ligno èi bono pèr l'ebenistarié.
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Prunus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printems
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Roucaio
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Prunus dulcis (Mill.) D.A.Webb.,1967