Sangà ri
Blitum bonus-henricus
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Espinarc-bastard, Cago-chin, Erbo-dóu-bouen-Enri, Ouerlo, Orlo.
Nom en français : Epinard sauvage.
Descripcioun :Lou sangà ri es uno planto bèn couneigudo que trachis dins lis ancian cast de fedo e lis ermas riche en azouto. Se recounèis à si fueio en lanço que lou dessouto èi cubert d'esflourado blanco.
Usanço :"Las raviolos d'erbo 'mé de sangà ris soun bèn bouonos" (J.-L. Domenge, LMT, op.cit. p. 58). "Lous sangà ris, li chal pas manjar cruds, perqué li a souvènt lou parpalhou' dedins. Lei chal fa couire" (ibid.). Vaqui la receito de la farço de "raiolos" d'Emile Franco (Barver-06) : "A-lei, si mete d'erbos (bletos o sangà rigou), de froumai, en pòu de petrino (ou de viando de dobo), dous òus, en pòu de cebo, de givert e, se voulès, de bà licou" (A. Grinda, Lou Barverenc, op. cit., p. 76.
Port : Erbo
Taio : 10 Ã 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Blitum
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 Ã 2600 m
Aparado : Noun
Liò : Cast
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Blitum bonus-henricus (L.) C.A.Mey., 1829
(= Chenopodium bonus-henricus L., 1753 )
Toumo
Viburnum opulus
Adoxaceae Caprifoliaceae
Àutri noum : Toumié, Sambu-d'aigo, Sambu-rose, Milo-flour, Boulo-de-nèu.
Noms en français : Obier, Viorne obier.
Descripcioun :La boulo-de-nèu o enca lou milo-flour èi lou bouissoun d'ort emé de flour tóutis esterlo (naturalamen i'a soulamen aquéli dóu deforo). La toumo trachis, dins la naturo, proche d'aigo e dins li bos umido. Èi pas un planto proun coumuno en Prouvènço. Se recounèis eisadamen emé si fueio di tres partido. Li fru devènon rouge un cop madur.
Usanço :Li fru soun un pau empouisounant crus (dounon lou bòmi e soun purgatiéu), li fau faire couire pèr pousqué li manja (counfituro). An de prouprieta cardio-tounico. La rusco èi couneigudo pèr apasima li countracioun de la maire (uterus) qu'es antispasmoudico, astringènto e sedativo. S'emplego tambèn contro li moureno e li cambo lourdo.
Port : Aubret
Taio : 1 Ã 4 m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Viburnum
Famiho : Adoxaceae
Famiho classico : Caprifoliaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 5 Ã 12 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à jun
Liò : Ribiero
- Bos umide
- Pargue
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Viburnum opulus L., 1753