Sangà ri
Blitum bonus-henricus
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Espinarc-bastard, Cago-chin, Erbo-dóu-bouen-Enri, Ouerlo, Orlo.
Nom en français : Epinard sauvage.
Descripcioun :Lou sangà ri es uno planto bèn couneigudo que trachis dins lis ancian cast de fedo e lis ermas riche en azouto. Se recounèis à si fueio en lanço que lou dessouto èi cubert d'esflourado blanco.
Usanço :"Las raviolos d'erbo 'mé de sangà ris soun bèn bouonos" (J.-L. Domenge, LMT, op.cit. p. 58). "Lous sangà ris, li chal pas manjar cruds, perqué li a souvènt lou parpalhou' dedins. Lei chal fa couire" (ibid.). Vaqui la receito de la farço de "raiolos" d'Emile Franco (Barver-06) : "A-lei, si mete d'erbos (bletos o sangà rigou), de froumai, en pòu de petrino (ou de viando de dobo), dous òus, en pòu de cebo, de givert e, se voulès, de bà licou" (A. Grinda, Lou Barverenc, op. cit., p. 76.
Port : Erbo
Taio : 10 Ã 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Blitum
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 Ã 2600 m
Aparado : Noun
Liò : Cast
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Blitum bonus-henricus (L.) C.A.Mey., 1829
(= Chenopodium bonus-henricus L., 1753 )
Ourtigo-brulanto
Urtica urens
Urticaceae
Àutri noum : Ourtigo-menudo, Urtìo-greiseisso, Ourtigo.
Noms en français : Ortie brûlante, Petite Ortie.
Descripcioun :Aquesto ourtigo se destrìo de la mai coumuno (l'ourtigano) qu'èi bèn mai pichoto, si fueio soun tant largo que longo e fai de flour en grapo simplo e pas tant longo. L'ourtigo-menudo se derraba eisamen qu'es uno planto annalo au contro de U. dioica.
Usanço :Coume devès lou saupre, li jouìni fueio d' ourtigo soun bono à manja, un pau coume d'espinarc, mai peréu en soupo, purèio, ensalado. L'ourtigo-menudo èi vertuouso contro li proublèmo de ren e li mau d'os (tisano vo loucioun). A passa tèms se dounavo i gabre (M.) e i galino. A Bedouin, se fasié uno maceracioun d'ourtigo pèr lucha contro li nieroun ço que se fai tourna mai.
Port : Erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Urtica
Famiho : Urticaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 Ã 1700 m
Aparado : Noun
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Urtica urens L., 1753