Sangà ri
Blitum bonus-henricus
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Espinarc-bastard, Cago-chin, Erbo-dóu-bouen-Enri, Ouerlo, Orlo.
Nom en français : Epinard sauvage.
Descripcioun :Lou sangà ri es uno planto bèn couneigudo que trachis dins lis ancian cast de fedo e lis ermas riche en azouto. Se recounèis à si fueio en lanço que lou dessouto èi cubert d'esflourado blanco.
Usanço :"Las raviolos d'erbo 'mé de sangà ris soun bèn bouonos" (J.-L. Domenge, LMT, op.cit. p. 58). "Lous sangà ris, li chal pas manjar cruds, perqué li a souvènt lou parpalhou' dedins. Lei chal fa couire" (ibid.). Vaqui la receito de la farço de "raiolos" d'Emile Franco (Barver-06) : "A-lei, si mete d'erbos (bletos o sangà rigou), de froumai, en pòu de petrino (ou de viando de dobo), dous òus, en pòu de cebo, de givert e, se voulès, de bà licou" (A. Grinda, Lou Barverenc, op. cit., p. 76.
Port : Erbo
Taio : 10 Ã 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Blitum
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 Ã 2600 m
Aparado : Noun
Liò : Cast
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Blitum bonus-henricus (L.) C.A.Mey., 1829
(= Chenopodium bonus-henricus L., 1753 )
Tréule d'aigo
Menyanthes trifoliata
Menyanthaceae Gentianaceae
Noms en français : Trèfle d'eau, Ményanthe trifolié.
Descripcioun :Lou tréule-d'aigo èi pas uno planto coumuno au nostre. Trachis dins li palun tourbous de mountagno sus siliço. Di cambo que rebalisson au sòu o floton dins l'aigo, sorton, cado annado, de fueio dreissado di tres fueioun, ço que i'a douna lou noum (pamens èi pas uno Fabaceae). Flouris d'ouro e douno uno enflourejado en grapo de flour blanco .
Usanço :La racino èro manjado dóu tèms di carestié dins l'uba de l'Éuropo. Pamens, coume lou soubre de la planto, èi di proun amaro (fau faire bouli mai d'un cop e chanja lis aigo). Li fueio an peréu servi à la plaço di pigno d'óubloun pèr aroumatisa la biero. Li fueio secado soun vertuouso contro li fèbre, soun tambèn tounico, estoumatico, astingènto, anti-inflamativo... (pas trop n'en prendre pamens).
Port : Erbo
Taio : 10 Ã 40 Cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Menyanthes
Famiho : Menyanthaceae
Famiho classico : Gentianaceae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 8 Ã 10 cm
Flourido :
Printèms
Sòu : Si
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Abriéu à jun
Liò : Palun tourbous
- Mueio
- Roubino
- Aigo
Estànci : Coulinen à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Menyanthes trifoliata L., 1753