Bello-dono
Atropa belladonna
Solanaceae
Àutri noum : Erbo-empouisounado, Boutoun-negre, Mourello-furiouso, Pouisoun.
Noms en français : Belladone, Bouton-noir.
Descripcioun :La bello-dono es uno grando erbo renadivo à port d'aubret que viéu pas gaire de tèms. Se recounèis eisa à si flour en campano brunello e si fru negre un cop madur.
Usanço :Touto la planto (fueio, fru...) caup proun d'alcalouïde dangeirous coume l'atroupino e l'iociamino que sèrvon aro en medecino (anestesìo). A l'age-mejan fasié partido di poutingo di masclo. Se saup peréu que li richo italiano de la Reneissènço se metien de jus de boutoun-negre dins lis iue pèr groussi si vistoun (marco de l'amour!).
Port : Aubret
Taio : 40 à 150 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Atropa
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Esclargiero
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucaio
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Atropa belladonna L., 1753
La(m)pourdié
Arctium minus
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Lampourdoun, Tiro-péu, Arrapo-péu, Rapo-pèu, Erbo-de-la-jaunisso.
Noms en français : Petite bardane, Bardane à petites têtes.
Descripcioun :Lou lapourdié es uno planto bèn couneigudo dis enfant que "se foutien lei pegot dins lei chavus" G. Didon (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Se destrìo de Arctium lappa qu'a si pecou de flour mens long (< 2 cm) e si ramo que retoumbon.
Usanço :"Lou lapourdié es uno bouono tisano [...] es un "dépuratif fantastique" ! Prenès la racino [...] oh petard ! Lou lapourdié, sitot que lei gènt èron un pau patraco, li fahien de tisano de lapourdié : lei netejavo va !" (Ibid.). "E en meme tèms lou mounde lei coupavon, aquélei planto, pasqué entre passavo l'avé, lei chabro, senoun restavo tout coula à la lano, lei bèsti remassavon tout "D. Camatte (Ibid.).
Port : Grando erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Arctium
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Ribiero
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Arctium minus (Hill) Bernh., 1800
(= Lappa minus )