Betounico
Betonica officinalis
Lamiaceae Labiaceae
Autre noum : Betouino.
Nom en français : Bétoine officinale.
Descripcioun :La betounico trachis dins li bos fres coume li blachiero. Se recounèis à soun enflourejado di flour sarrado qu'escoundon la cambo e à si fueio amé de gròssi dènt redouno. La baso de la tijo èi souvènt torso.
Usanço :Li fueio e li flour soun couneigudo pèr èstre vertuouso pèr desencoumbra li brouncho, ajuda à digeri, sougna li plago e tambèn èstre febrifujo. La racino èi purgativo e fai raca (emetico).
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Betonica
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à óutobre
Liò : Blachiero
- Bos fres
- Pelouso
- Relarg à jóuinis aubret
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Betonica officinalis L., 1753
(= Stachys officinalis (L.) Trévis., 1842 )
Cauril-sauvage
Vaccaria hispanica
Caryophyllaceae
Noms en français : Vachère, Saponaire des vaches.
Descripcioun :Lou cauril-sauvage trachis dins li meissoun e lis ermas. Ié dison qu'es uno arqueoufito que nous vèn d'Anatolìo desempièi de siècle emé li gran de blad. Emé la criblo se vèi de mens en mens aleva en Auto Prouvènço. Se recounèis eisadamen à si flour roso pourtado pèr de long pecou e à si fueio verdalo e en lanço.
Usanço :Es esta cultiva en mescladisso emé lou blad e la luserno pèr li vaco, que parèis qu'èi bono pèr ié faire veni lou la. Aquesto prouprieta se retrovo encò de la femo e toco tout ço qu'es en raport emé la femenita (enmenagogo, enflamacioun di teté, analgesico). Tout acò èi bessai de vèire emé la formo de la flour (principe di signaturo). Se dis peréu qu'èi vertuouso pèr la circulacioun dóu sang.
Port : Erbo
Taio : 10 à 60 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Vaccaria
Famiho : Caryophyllaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à juliet
Liò : Meissoun
- Champ
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Subrecousmoupoulito
Ref. sc. : Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert, 1965