Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Pin-gavot
Pinus sylvestris
Pinaceae
Àutri noum : Pignastre, Pin-coumun, Pin-sóuvage, Pichot-pin, Pignet.
Noms en français : Pin sylvestre, Pin de Riga.
Descripcioun :Lou pin-gavot trachis dins li relarg montagnous tre 400 m. Se recounèis à sa rusco roujo e à sis aguio courto e un pau verdalo. Es un aubre souvènt torso.
Usanço :"Las caissos de mouort (caissos das paures) soun en pin vèrt" coume "lous bachasses", F. Graglia, Valdeblore (06) (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Servié peréu pèr faire li cadiero Ibid. Pamens, à la Baumo (04), L. Collomp afourtis : "Tant bèn ai vist de pin que avien belèu quienge mètro e qu'avien pas'na brancho ! avien tout embracha perqu'èro defendu de coupa un aubre vèrt [...] se coupavo rèn que lou bouosc sec ou bèn un aubre que secavo [...] " Ibid.
Port : Aubre
Taio : 3 à 30 m
Fueio : aguio escaumo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Pinus
Famiho : Pinaceae
Ordre : Pinales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 2,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 400 à 2200 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Pinedo
- Pelouso
- Roucas
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Pinus sylvestris L., 1753