Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Brousso-rasiero
Erica cinerea
Ericaceae
Nom en français : Bruyère cendrée.
Descripcioun :La brousso-rasiero se rescontro soulamen au couchant de noste relarg qu'èi pulèu uno planto coumuno dóu coustat de l'atlantico. Au contro di brusc que fan de bartas un pau grand, aquelo èi pu basso. Trachis, parié, dins lis endré séusous, sablo e savèu. Se recounèis à si pichòti flour roso e redouno en enflourejado e à si fueio bèn verdo en long, primo, verticilado pèr 3-4 e quàsi sènso péu.
Usanço :La brousso-rasiero èi vertuouso contro lis enfecioun urinàri e li graviho dóu ren (Erica vèn dóu gre e vòu dire roumpre). Se pren en tisano, (30 à 40 g de flour seco pèr litre d'aigo).
Port : Aubret
Taio : 20 à 60 cm
Fueio : verticilado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Erica
Famiho : Ericaceae
Ordre : Ericales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 1,5 à 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Si
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Jun à óutobre
Liò : Bos clar
- Champino
- Pinedo
- Sablo
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éuroupenco-Ouèst
Ref. sc. : Erica cinerea L., 1753