Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Bouis
Buxus sempervirens
Buxaceae
Autre noum : Bouisse.
Nom en français : Buis.
Descripcioun :Aubret que fai souvènti-fes de bouissoun sus la roucaio, li relarg de l'éuse e subretout dóu roure. Flouris au mes de mars emé uno forto oudour. Douno de pichot fru redoun e banaru (l'oulo). Li fueio soun lisco e espèsso.
Usanço :Lou bouis èro acampa, chapouta e mescla i fenso de fedo pèr faire de fumié pèr lou jardin (O. Madon e TdF : "lou bouis es un bon fumié"). Servié peréu à ajuda à la circulacioun dóu sang di bèsti. Li fueio de bouis en tisano soun vertuouso contro la fèbre e li mau de ren (mèfi pamens qu'èi toussi). Se fai peréu de ban pèr apeisa li mau d'os. Li ramo de bouis servien pèr tout un fube de causo, de l'escoubo pèr acampa lou gran i pouciéu. La ligno de bouis douno de poulìdi besougno que lusisson un cop aliscado (cano, boulo...).
Port : Aubret
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Buxus
Famiho : Buxaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printems
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Colo
- Garrigo
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Buxus sempervirens L., 1753