Coutello(-pudènto)
Iris foetidissima
Iridaceae
Noms en français : Iris fétide, Iris gigot.
Descripcioun :Aquesto coutello trachis en mato dins li relarg fres, souvènt proche d'aigo. Fai de flour pas trop grando en raport emé sa taio e la de si fueio (tambèn larjo fin qu'à 4 cm). Fai de poulìdi grano coulour d'arange que se vèson de tèms en ivèr, alor que la flourido èi pulèu courteto.
Usanço :La coutello-pudènto, coume tóuti li planto de sa famiho, èi di proun empouisounanto. Soun pulèu li bèsti que, de cop que i'a, s'empouisounon emé lou fen seca. Caup d'alcalouïde dangeirous que dounon de fouiro sanguinouso. De la touca pòu faire de dermatito.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 80 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Iris
Famiho : Iridaceae
Ordre : Aspargales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 5 à 6 cm
Flourido : Printems
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 700 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Bos fres
- Ribiero
- Baragno
- Órle de bos
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Iris foetidissima L., 1753
Agréu
Ilex aquifolium
Aquifoliaceae
Àutri noum : Gréu, Griéu, Fouito-pastre, Grifueio, Garrus.
Noms en français : Houx, Bois franc.
Descripcioun :Planto proun couneigudo emé si fru rouge (gréule), si fueio larjo, verdo e lusènto e souvènti-fes pougènto (mai pas toujour). Vèn bèn souto li roure o peréu dins li faié. Segur qu'anas pas vous engana emé lou verbouisset qu'èi bèn mai pichot (e un soulet pouchoun).
Usanço :L'agréu servié à passa tèms au nostre, majamen pèr faire de visc (emé la rusco) pèr aganta l'auceliho. Lou grèule èi proun empouissounant. Soun li fueio que sèrvon pèr faire de tisano (proun amaro) e de "vin de gréu". Acò èi vertuous contro li fèbre, lou toussi (verdau), li mau d'os e li verme dóu quiéu .
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Ilex
Famiho : Aquifoliaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printems
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Colo
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Ilex aquifolium L., 1753