Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Gencià na, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 Ã 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 Ã 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Angelico-de-mountagno
Molopospermum peloponnesiacum
Apiaceae Umbelliferae
Noms en français : Moloposperme du Péloponnèse, Couscouil.
Descripcioun :L'angelico-de-mountagno es uno erbo renadivo forto, pulèu raro au nostre, que trachis dins li roucas, roucaio, gros esboudèu e peréu en ribo de gaudre. Se recounèis à si fueio que sèmblon li de la cigudo, à soun óudour de punaise e si cambo boutisso. Li fru de 8 à 10 mm soun cubert de cinq costo alado.
Usanço :Dins li Pirenèu li pecou se manjon en ensalado coume d'à pi. Pamens la fau pas acampa que la planto es aparado categourìo LC, valènt à dire soucit minour.
Port : Erbo
Taio : 1 Ã 2 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Molopospermum
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 10 Ã 20 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 200 Ã 2200 m
Aparado : Noun
Abriéu à Juliet
Liò : Roucas fres
- Ribo de gaudre
- Pendis roucaious
- Orle de bos
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuroupenco
Ref. sc. : Molopospermum peloponnesiacum (L.) W.D.J.Koch