Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Epatico-crousado
Lunularia cruciata
Lunulariaceae
Nom en français : Hépatique croisette.
Descripcioun :Es uno epatico pulèu forto que trachis en coulounìo sus lou sòu, souvènt proche d'aigo. Se recounèis eisadamen emé si garbello à proupagulo que dounon d'èr à de mita de luno (Lunaria). Li poro à èr se vèson bèn sus lou dessubre di tale.
Usanço :I'a pas trop pèr s'engana. Coumpara emé l'epatico-di-capèu-pounchu Conocephalum conicum que fai pas jamai de garbello à proupagulo.
Port : Tale coumplèisse
Taio : 1 à 2 cm
Fueio : ges
Tipe bioulougico :
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lunularia
Famiho : Lunulariaceae
Ordre : Marchantiales
Coulour de la flour :
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : ges
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 50 à 1600 m
Aparado : Noun
Liò : Sòu
- Sòu proche d'aigo
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Oulartico
Ref. sc. : Lunularia cruciata (L.) Dumort. ex Lindb., 1868