Lavanèso(-dóu-levant)
Galega orientalis
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Avanèso(-dóu-levant).
Nom en français : Galéga d'Orient.
Descripcioun :La lavanèso-dóu-levant se pòu trouba, raramen cultivado, dins d'ùni champ de noste relarg. Nous vèn dóu Caucase ounte trachis naturalamen. Coume sa cousino, Galega officinalis, sèmblo uno vèsso, mai li fuioun soun en noumbre impar e sènso vediho. Li flour soun d'un blu founs e la planto a quà si ges de péu.
Usanço :Es uno planto cultivado pèr lou fen, proun richo en prouteino (porto de noudule racinà ri emé Rhizobium galegae que fisso lou diazoute de l'èr). Au contro de la lavanèso, la planto èi pas empouisounanto, pamens suporto pas la secaresso.
Port : Grando erbo
Taio : 40 Ã 200 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Galega
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 Ã 16 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 Ã 1200 m
Aparado : Noun
Remarco : Planto cultivado
Mai à avoust
Liò : Champ
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Éuropo-Èst
Ref. sc. : Galega orientalis Lam., 1788
Bello-dono
Atropa belladonna
Solanaceae
Àutri noum : Erbo-empouisounado, Boutoun-negre, Mourello-furiouso, Pouisoun.
Noms en français : Belladone, Bouton-noir.
Descripcioun :La bello-dono es uno grando erbo renadivo à port d'aubret que viéu pas gaire de tèms. Se recounèis eisa à si flour en campano brunello e si fru negre un cop madur.
Usanço :Touto la planto (fueio, fru...) caup proun d'alcalouïde dangeirous coume l'atroupino e l'iociamino que sèrvon aro en medecino (anestesìo). A l'age-mejan fasié partido di poutingo di masclo. Se saup peréu que li richo italiano de la Reneissènço se metien de jus de boutoun-negre dins lis iue pèr groussi si vistoun (marco de l'amour!).
Port : Aubret
Taio : 40 Ã 150 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Atropa
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Mèfi !
Liò : Esclargiero
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucaio
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Atropa belladonna L., 1753