Darboussiero
Datura stramonium
Solanaceae
Àutri noum : Erbo-di-darboun, Erbo-de-la-taupo, Castagnié-bastard, Endourmiasso, Tavanié.
Noms en français : Stramoine, Pomme épineuse.
Descripcioun :Aquelo planto se recounèis eisa emé si gròssi fueio retaiado, mai subretout si lòngui flour blanco o viouleto (meno Tatula) e si fru que sèmblon de castagno (ridoulet).
Usanço :La darboussiero, coume proun de meno de Solanaceae es uno planto empouisounanto. Ei bessai la mai dangerouso que i'ague encò nostre. S'en fau mesfisa, countèn forço alcalouïdo di proun fort que fan veni pèr un tèms fada e podon douna la mort se n'en esta pres de trop. A passa tèms servié pèr faire fugi li darboun e d'ùni se n'en servon contro li dourifoure que li babo crèbon un cop n'agué manja.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 100 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Datura
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Ribiero
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Óurigino Americo
Ref. sc. : Datura stramonium L., 1753
Àpi-fèr
Smyrnium olusatrum
Apiaceae Umbelliferae
Autre noum : Àpi-bouscas.
Noms en français : Maceron, Maceron potager.
Descripcioun :Se rescontro pulèu dins li relarg pas trop liuen de la mar nostro, mounte trachis proche dis oustau e dins li baragno. Es uno grando planto, forto, emé la cambo boutisso en li fueio 3 cop divisado en 3 fueioun. Lou brout (oumbello) caup de 5 à 15 rai. Lou fru èi negre un cop madur, de 5 à 7 mm.
Usanço :Es uno bono planto cultivado desempièi de tèms e un pau óublidado. Tout se pòu manja dins la planto, cue o crus : la racino, li fueio, li pecou, li flour (chaplado dins l'ensalado), li tijo (pelado). Èi peréu di proun vertuouso, ajudo à la digestioun e à manja, fai pissa, èi bono contro lou mau d'os. Tambèn l'àpi-fèr èi depuratiéu...
Port : Grando erbo
Taio : 0,5 à 1,5 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Smyrnium
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 4 à 7 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Ensalado champanello
Abriéu à jun
Liò : Baragno
- Escoumbre e proche dis oustau
- Ermas
- Camin
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterranenco-Atlantico
Ref. sc. : Smyrnium olusatrum L., 1753