Sambequié
Sambucus racemosa
Adoxaceae Caprifoliaceae
Àutri noum : Seic, Boumbardié, Sambuquié, Sambechié, Sambiquié.
Noms en français : Sureau à grappes, Sureau de montagne.
Descripcioun :Lou sambequié es un aubret de mountagno que se recounèis eisadamen en fru. Aquéli soun rouge, alor que li dis àutri Sambucus soun negre. Li fueio soun coumpausado de fuioun. A la primo, fai de pichòti flour jauno-verdo.
Usanço :Se fai de counfituro, de sirop, de vin coume pèr lou sambu. Pèr d'ùni sarié meme meiour. Fau saupre que fau pas lou manja cru qu'es un pau empouisounant (la grano), douno la cagagno e lou bòmi, mai un cop cue, i'a pu de dangié. A peréu de prouprieta interessanto, pèr eisèmple contro lou tussi, lou quiéu tapa e mai enca.
Port : Aubret
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Sambucus
Famiho : Adoxaceae
Famiho classico : Caprifoliaceae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Basso mountagno
- Mountagno mejano
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Sambucus racemosa L., 1753
Féuve
Pteridium aquilinum
Dennstaedtiadaceae Pteridaceae
Autre noum : Féuse.
Noms en français : Fougère-aigle, Grande Fougère.
Descripcioun :Lou féuve (m) es uno planto coumuno dins li bos clar e umide sus siliço. Trachis en group bonodi soun rizoumo e fai de gràndi foundo duro en triangle. Si soro soun recampado dessouto, sus li bord di pinulo. Li jóuini foundo soun tipicamen en crosso.
Usanço :Es uno planto proun empouisounanto que caup de l'aquilido (cancerogèno), de la tiaminaso (adus un manco de vitamino B1) e de deriva dóu cianure (mourtau). Èi pèr acò qu'èi jamai estado manjado au nostre. Li rizoumo cue e li jóuini crosso soun pamens manjado, après li bon adoubamen, dins d'ùni pais dóu mounde qu'es uno planto cousmoupoulito. Èi dicho depurativo mai èi pas counseia de se n'en servi. Pamens poudès adouba d'aigo de sueio contro la tavaniho.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 200 cm
Fueio : Foundo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Pteridium
Famiho : Dennstaedtiadaceae
Famiho classico : Pteridaceae
Ordre : Polypodiales
Coulour de la flour :
Ges de flour
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : Ges de flour
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Champino
- Bos clar
- Ermas
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Cousmoupoulito
Ref. sc. : Pteridium aquilinum (L.) Kuhn, 1879