Agufié(-roso)
Rosa dumalis
Rosaceae
Àutri noum : Agoulencié, Agrufié, Agoulancié, Grato-quiéu, Tapo-cuou.
Nom en français : Églantier commun.
Descripcioun :Aquel agufié, Rosa dumalis, trachis dins li relarg mountagnous e roucaious. Douno d'èr à Rosa canina, mai èi bèn mens coumun. Èi mai rabasset, emé de fueio souvènt verdalo e de flour pus acoulourido, roso vivo. La diferènci founso èi de vèire dóu coustat de l'ourifice calicinau qu'èi mai grand (>1/4 de la larjour, vèire la fotò). Aquel agufié-roso, presenta aqui èi Rosa dumalis s.s. (sènso glando sus lou pecou, dènt di fueioun coumpausado e sènso péu souto li fueio).
Usanço :Tóuti lis agufié fan de fru (grato-cuou, agoulènço...), riche en vitamino C e anti-enflamatiéu, que soun bon à manja, majamen en counfituro.
Port : Aubret
Taio : 1 à 2 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Rosa
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 30 à 50 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à jun
Liò : Roucaio
- Espinas
- Tepiero seco
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Rosa dumalis Bechst., 1810
Erbo-dóu-matelot
Osmunda regalis
Osmundaceae
Noms en français : Fougère royale, Osmonde royale.
Descripcioun :L'erbo-dóu-matelot trachis dins li relarg séusous de Prouvènço. Es un grand féuse que pòu faire fin qu'à dous mètre d'aut. Li foundo soun longo e d'un vert clar. D'ùni porton en bout li soro, e alor soun soun mai torso e sarrado.
Usanço :Pèr F. Mistral, bessai sarié estado utilisado, emé l'erbo-de-la-routo, contro lou mau-de-terro (escourbut-TDF). Emé la racino se fasié uno poumado contro li macaduro. Tambèn la racino ajudo à pissa, es astringènto e purgativo.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 200 cm
Fueio : Foundo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Osmunda
Famiho : Osmundaceae
Ordre : Osmundales
Coulour de la flour :
Ges de flour
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : Ges de flour
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 0 à 700 m
Aparado :
Vo
Jun à avoust
Liò : Riéu
- Sourgènt
- Tourbiero
- Roucas bagna
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Cousmoupoulito
Ref. sc. : Osmunda regalis L., 1753