Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Poulitrique-dis-Aup
Polytrichastrum alpinum
Polytrichaceae
Nom en français : Polytric alpin.
Descripcioun :Aquelo mousso acroucarpo pulèu forto, dreissado, fai de gràndi tepo o de gròssi mato sus lou sòu. Trachis dins li relarg umide e fres à l'oumbro. Li fueio soun grando (5 à 10 mm), à baso engueinanto que s'estrechon d'un cop sus un limbe en lanço, denta, pounchu e bèn verd. Au microuscope se vèson li lamelo (20 à 40) de 6 à 8 celulo emé lis apicalo pu grando e papihiouso. Fai eisamen d'espouroufite maugrat que siegue diouïco.
Usanço :Se pòu engana emé lis àutris mouso dóu meme gènre o de gènre proche. Lou poulitrique-dis-Aup se destrìo à la coupo dóu limbe (celulo apicalo dóu limbe di paret espés).
Port : Acroucarpo
Taio : 4 à 10 cm
Fueio : 5 à 10 mm
Tipe bioulougico :
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Polytrichastrum
Famiho : Polytrichaceae
Ordre : Polytrichales
Coulour de la flour :
Petalo : 2 à 3 cm
Ø (o loungour) flour : 64 dènt simplo
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 500 à 2000 m
Aparado : Noun
Juilet à setèmbre
Liò : Sòu
- Pendis en erbo
- Pendis emé caiau
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Oulartico
Ref. sc. : Polytrichastrum alpinum (Hedw.) G.L.Sm., 1971
(= Polytrichum alpinum Hedw., 1801 = Pogonatum alpinum (Hedw.) Rohl. )