Pìpia
Colchicum autumnale
Colchicaceae
Àutri noum : Vachèta, Bramo-vaco, Estranglo-chin, Flour-de-semènço, Safran-bastard.
Noms en français : Colchique d'automne, Safran des prés.
Descripcioun :La pìpia, coume ié dison eilamount, o bramo-vaco, es uno planto bèn couneigudo que trachis en mountagno e flouris majamen en autouno. Pamens pèr la destria de sa cousino Colchicum alpinum, fau bèn regarda l'estigmate emé uno lùpi (fotò). Aquéu es enarca e descènd sus l'estile. Coumpara emé la charuis que flouris pulèu l'estiéu, e emé lou bramo-vaco-de-colo.
Usanço :J.-L. Fortoul op. cit. ramento que si cabosso èron acampado pèr la farmacìo. Es evidentamen uno planto forço empouisounanto que caup de cóuchicino, un pouisoun de la divisioun celulà ri.
Port : Erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Colchicum
Famiho : Colchicaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Mèfi !
Liò : Mountagno mejano
- Auto mountagno
Estànci : Coulinen à Subaupen
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Colchicum autumnale L., 1753
Sapin
Abies alba
Pinaceae
Àutri noum : Sap, Sapino, Abet, Sapi.
Noms en français : Sapin pectiné, Sapin blanc.
Descripcioun :Pèr pas s'engana emé la serento fau regarda coume soun lis aguio o peréu li pigno (o vacheto). Li fueio dóu sapin soun tóuti dins lou meme plan coume un penche, au contro de li de la serento que soun estacado tout à l'entour de la ramo coume uno brosso. De nouta pamens qu'acò marcho pas pèr d'ùni sap fourestié (coume Abies pinsapo). Li pigno, quouro li poudès vèire, se tènon bèn drecho, alor qu'encò de la serento pendoulon.
Usanço :La pegoulo (bijoun) dóu sapin èi di proun vulnerà ri. Ero acampado emé de boutihoun coupa en biais e tanca dins li bosso de la rusclo (O. Madon). S'emplegavo en emplastro sus lis estorso (P. Lieutaghi) o dins li tisano contro lou toussi.
Port : Aubre
Taio : 10 Ã 50 m
Fueio : aguio escaumo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Abies
Famiho : Pinaceae
Ordre : Pinales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 10 Ã 15 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 400 Ã 1900 m
Aparado : Noun
Abriéu à juliet
Liò : Sapiniero
- Faio
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuropenco
Ref. sc. : Abies alba Mill., 1768