Sangà ri
Blitum bonus-henricus
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Espinarc-bastard, Cago-chin, Erbo-dóu-bouen-Enri, Ouerlo, Orlo.
Nom en français : Epinard sauvage.
Descripcioun :Lou sangà ri es uno planto bèn couneigudo que trachis dins lis ancian cast de fedo e lis ermas riche en azouto. Se recounèis à si fueio en lanço que lou dessouto èi cubert d'esflourado blanco.
Usanço :"Las raviolos d'erbo 'mé de sangà ris soun bèn bouonos" (J.-L. Domenge, LMT, op.cit. p. 58). "Lous sangà ris, li chal pas manjar cruds, perqué li a souvènt lou parpalhou' dedins. Lei chal fa couire" (ibid.). Vaqui la receito de la farço de "raiolos" d'Emile Franco (Barver-06) : "A-lei, si mete d'erbos (bletos o sangà rigou), de froumai, en pòu de petrino (ou de viando de dobo), dous òus, en pòu de cebo, de givert e, se voulès, de bà licou" (A. Grinda, Lou Barverenc, op. cit., p. 76.
Port : Erbo
Taio : 10 Ã 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Blitum
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 Ã 2600 m
Aparado : Noun
Liò : Cast
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Blitum bonus-henricus (L.) C.A.Mey., 1829
(= Chenopodium bonus-henricus L., 1753 )
Pòrri-fèr
Allium polyanthum
Amaryllidaceae Alliaceae
Autre noum : Porre-fèr.
Noms en français : Poireau des vignes, Ail à fleurs nombreuses.
Descripcioun :Lou pòrri-fèr se vèi souvènt d'aqui d'eila pèr camin, dins li vigno e lis ermas. Se recounèis à si boulo de flour roso salo e à sis estamino que sorton gaire. I'a de 8 à 40 veno à la cabosso.
Usanço :Èi di proun acampa à la fin de l'ivèr avans la flourido. Lou pòrri-fèr èi goustous crus o cue en liéume e meiour que li dóu negòci, evidentamen subretout lou blanc. Li racino sèrvon pèr sougna li plago e li pougnaduro de la tavaniho e di serp (siegue fretado, siegue en maceracioun dins l'aigo - P. Lieutaghi, op.cit. p. 438). Tambèn pèr ajuda à faire sourti lou nourrimen (o placenta) encò li cabro e fedo, se dounavo uno tisano de pòrri (Ibid.).
Port : Grando erbo
Taio : 40 Ã 150 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Allium
Famiho : Amaryllidaceae
Famiho classico : Alliaceae
Ordre : Asparagales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) enflourejado : 3 Ã 6 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 Ã 800 m
Aparado : Noun
Abriéu à juliet
Liò : Ermas
- Camin
- Champ
- Vignarés
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Eurimediterrano
Ref. sc. : Allium polyanthum Schult. & Schult.f., 1830
(= Allium porrum subsp. polyanthum (Schult. & Schult.f.) Jauzein & J.M.Tison = Allium ampeloprasum subsp. polyanthum, 1990 (Schult. & Schult.f.) O.Bolòs, Vigo, Masalles & Ninot )