Niello
Agrostemma githago
Caryophyllaceae
Àutri noum : Courouno-di-blad, Pebreto, Barbudo, Nialo, Aniello.
Noms en français : Nielle, Nielle des blés.
Descripcioun :Erbo pulèu grando que trachis dins li blad e que fai de poulìdi flour roso.
Usanço :Li grano de niello soun empouisounanto, ço que dounavo, à passa tèms (avans la criblo di gran), de farino qu'èron pas manjadisso (farino nielado). Pèr acò la nielo èro levado di champ avans o dóu tèms di meissoun : "Iéu me rapelle que me mandavo moun pèro, ère pichouno ! -Vai ciéucla un pau aquéu caire de blad -De que fau leva ? - De nielo", me disié ! O peréu : "Meissounavian l'espéuto à la fauciho, e levavian aquéli planto que i'avié dedins... La nielo fasié de grano negro" (G. Gabinel e J. Chapus in O. Madon, op. cit., p. 127).
Port : Grando erbo
Taio : 0,3 à 1 m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Agrostemma
Famiho : Caryophyllaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Champ de cerealo
Liò : Champ
- Meissoun
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Agrostemma githago L., 1753
Nato
Nepeta nepetella
Lamiaceae Labiaceae
Noms en français : Petit népéta, Népéta à feuilles lancéolées.
Descripcioun :La nato es uno planto pulèu coumuno dins li bàssi mountagno, que trachis souvènt sus li camin, lis esboudèu e li relarg ounte passo lou fedan. Douno un pau d'èr à-n-uno sàuvi emé si fueio gaufrado e sa bono oudour. Li petalo soun blanco picoutado de roso.
Usanço :Li fueio soun manjadisso coume sabourun e se pòu n'en faire de tisano. En Tinìo sèrt pèr "abelhar en brusc" (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 60). Tambèn "la nato fai de bouon fen. La racino de nato emé de malvo e d'ounglo-chavalino, es bon pèr garir lous founcles" Ibid.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nepeta
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 17 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Basso mountagno
- Mountagno mejano
- Colo
- Tepiero seco
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurimediterranenco
Ref. sc. : Nepeta nepetella L., 1759